Τι κοινό έχει η άνοδος του Χίτλερ και ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, η 11η Σεπτεμβρίου του 2001 και το τσουνάμι στον Ινδικό Ωκεανό τον Δεκέμβριο του 2004;
Είναι όλα παραδείγματα Μαύρων Κύκνων.
Σύμφωνα με τον μελετητή και δοκιμιογράφο Nicholas Nassim Taleb, ο Μαύρος Κύκνος είναι ένα εξαιρετικά απίθανο συμβάν με τις ακόλουθες τρεις ιδιότητες:
1) Σπανιότητα. Αποτελεί ακραία περίπτωση, αφού τίποτα κατά το παρελθόν δεν καταδεικνύει ότι κάτι τέτοιο είναι πιθανό να συμβεί.
2) Έχει ακραίες επιπτώσεις.
3) Εκ των υστέρων προβλεψιμότητα. Αφού έχει συμβεί, επινοούμε ερμηνείες για την εμφάνισή του, οπότε γίνεται εξηγήσιμο και προβλέψιμο.
Ο Taleb υποστηρίζει ότι ο κόσμος κυριαρχείται από το ακραίο, το άγνωστο και το πολύ απίθανο την ίδια στιγμή που εμείς περνάμε τον χρόνο μας εστιάζοντας στο γνωστό και το επαναλαμβανόμενο.
Γιατί δεν αναγνωρίζουμε το φαινόμενο του Μαύρου Κύκνου;
Γιατί αδυνατούμε να εκτιμήσουμε τον κίνδυνο, υποκύπτοντας στην τάση μας να απλοποιούμε και να εστιάζουμε στο γνωστό, χωρίς να αφηνόμαστε να εκτεθούμε στο «αδύνατο»;
Για χρόνια ο Nicholas Nassim Taleb μελέτησε τον τρόπο που καλλιεργούμε αυταπάτες και γι’ αυτό αιφνιδιαζόμαστε από τα μεγάλα γεγονότα που διαμορφώνουν τον κόσμο μας.
Το βιβλίο του Ο Μαύρος Κύκνος εστιάζει στην τυφλότητά μας όσον αφορά την τυχαιότητα και στον τρόπο που εμείς οι άνθρωποι αντιμετωπίζουμε τη γνώση, έχοντας την τάση να γενικεύουμε όσα βλέπουμε. Από αυτά προκύπτουν πέντε βασικά θέματα:
- το λάθος της επιβεβαίωσης ή η τάση να εξετάζουμε αυτό που επιβεβαιώνει τη γνώση μας, όχι την άγνοιά μας
- η αφηγηματική πλάνη ή πώς ξεγελάμε τον ίδιο μας τον εαυτό με ιστορίες και ανέκδοτα
- το ότι η ανθρώπινη φύση δεν είναι προγραμματισμένη για Μαύρους Κύκνους
- το πρόβλημα των σιωπηλών τεκμηρίων ή τα κόλπα που χρησιμοποιεί η Ιστορία για να μας κρύψει τους Μαύρους Κύκνους
- το γεγονός ότι έχουμε την τάση να μπαίνουμε στο «τούνελ» καθώς κοιτάμε το μέλλον και να μας φαίνεται κάτι συνηθισμένο, απαλλαγμένο από Μαύρους Κύκνους, ενώ στην πραγματικότητα, το μέλλον δεν είναι προβλέψιμο!
«Μία από τις μεγαλύτερες λανθασμένες συμπεριφορές μας είναι η τάση μας να προβλέπουμε τι θα συμβεί στο μέλλον χρησιμοποιώντας το παρελθόν μας ως εξήγηση. Με βάση τα μόνα πράγματα για τα οποία μπορούμε να είμαστε σίγουροι –τι συνέβη στη ζωή μας στο παρελθόν– υφαίνουμε μια αφήγηση που έχει νόημα και περιμένουμε ότι το μέλλον πρέπει απλώς να ξεδιπλωθεί με αυτόν τον τρόπο».
Σύμφωνα με τον συγγραφέα, σκοπός δεν είναι η βελτιώσουμε τις προβλέψεις μας για τους Μαύρους Κύκνους, αλλά να αναπτύξουμε ευρωστία και ανθεκτικότητα απέναντι στα αρνητικά γεγονότα καθώς και την ικανότητα να εκμεταλλευόμαστε τα θετικά συμβάντα. Δεδομένου ότι το μέλλον θα είναι όλο και λιγότερο προβλέψιμο, η «ευρωστία» ως στάση απέναντι στις ακραίες συνέπειες των Μαύρων Κύκνων θα μας βοηθήσει ώστε τίποτα να μην καταρρέει υπό συνθήκες δραματικών αλλαγών.
Ο συγγραφέας
Ο Nicholas Nassim Taleb αφιέρωσε τη ζωή του στα ζητήματα της τύχης, της αβεβαιότητας, των πιθανοτήτων και της γνώσης, και ακολούθησε τρεις καριέρες υψηλού κύρους, σχετικές με τις ιδέες του, ως άνθρωπος των γραμμάτων, επιχειρηματίας-χρηματιστής και καθηγητής πανεπιστημίου. Παρόλο που περνά το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του ως flaneur, στοχαζόμενος σε καφέ ανά τον πλανήτη, σήμερα είναι διακεκριμένος Καθηγητής της Μηχανικής Κινδύνων στην Πολυτεχνική Σχολή του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης. Τα έργα του έχουν μεταφραστεί σε σαράντα μία γλώσσες.
Ο Μαύρος Κύκνος παρέμεινε στη λίστα με τα ευπώλητα των New York Times για 36 εβδομάδες.
Ακολουθήστε τον Nicholas Nassim Taleb στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης:
Twitter: @nntaleb
Facebook: @nntaleb
Προσωπική ιστοσελίδα: fooledbyrandomness.com
✒️ Έγραψαν για το βιβλίο
«Ο Μαύρος Κύκνος μου άλλαξε τον τρόπο θέασης για τον κόσμο». –Ντάνιελ Κάνεμαν, Βραβείο Νόμπελ Οικονομικών Επιστημών
«Επιβεβαιώνει τη θέση του ως γκουρού για κάθε υποψήφιο Ντάμιεν Χιρστ, Τζορτζ Σόρος και επίδοξους επιχειρηματίες». –Sunday Times
«Εξαιρετικά διασκεδαστικό, προκλητικό… εύκολο να βυθιστείς σε αυτό». –Financial Times
«Η μεγαλύτερη προφητική φωνή από όλες». –GQ
«Μια συναρπαστική μελέτη για το πώς γινόμαστε συχνά τα θύματα του απρόοπτου». –Guardian
«Άλλαξε τον σύγχρονο τρόπο σκέψης». –The Times
Συνδυάστε το βιβλίο
- με τη συζήτηση του Ταλέμπ που εξηγεί γιατί η πανδημία COVID-19 δεν ήταν Μαύρος Κύκνος εδώ.
Διαβάστε ακόμη
Άλλα έργα του συγγραφέα που απαρτίζουν τη συλλογή Incerto και συνδυάζουν πρακτικές συζητήσεις, φιλοσοφικές ιστορίες, και επιστημονικό σχολιασμό για τα προβλήματα της τυχαιότητας και για το πώς να ζούμε, να διαφωνούμε, να πολεμάμε, να αποκτούμε φίλους, να δουλεύουμε, να διασκεδάζουμε και να παίρνουμε αποφάσεις υπό συνθήκες αβεβαιότητας:
«Οι ιδέες που μοιραζόμαστε είναι ιδέες που εξαπλώνονται και οι ιδέες που εξαπλώνονται αλλάζουν τον κόσμο».
-Seth Godin
Ραντεβού ξανά τον Δεκέμβριο με το βιβλίο του μήνα!
Καλές αναγνώσεις,
Η ομάδα των εκδόσεων Κλειδάριθμος